Την επόμενη φορά, πριν μοιραστείτε μια ανάρτηση, ελέγξτε προσεκτικά αν είναι γεγονός, ή αν είναι ένα πιστεύω, στερεότυπο, ή προκατάληψη – δική μας, ή κάποιου άλλου. Ο μισός σχεδόν πληθυσμός της ΕΕ ενημερώνεται πλέον από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ το 60% των πληροφοριών αναπαράγονται από τους χρήστες του διαδικτύου χωρίς αυτοί να τις διαβάσουν πρώτα.
Τροφή για σκέψη
Τι νομίζετε ότι μπορούμε να κάνουμε για να βελτιώσουμε την κατάσταση;
Όπως προείπα, προτείνω να ελέγχουμε όλοι μας προσεκτικά τις πηγές μας πριν προβάλλουμε ισχυρισμούς, πριν κατηγορήσουμε άλλους ή πριν σχεδιάσουμε το μέλλον μας. Το διαδίκτυο έχει την απάντηση σχεδόν σε κάθε ερώτηση ή πρόβλημα που αντιμετωπίζετε ή θα αντιμετωπίσετε ποτέ. Δυστυχώς όμως, είναι επίσης γεμάτο λάθη, προπαγάνδα και ψευδείς πληροφορίες.
Μερικοί μπορούν να διακρίνουν μια αξιόπιστη πηγή από μία όχι και τόσο αξιόπιστη. Ωστόσο, παραδόξως, άλλοι αντιτίθενται σθεναρά σε οτιδήποτε δημοσιεύεται από επιστήμονες, προέρχεται από αξιόπιστες πηγές, ή υποστηρίζεται από εμπειρικά στοιχεία. Υποθέτω ότι οι θεωρίες συνωμοσίας φταίνε για αυτό. Ταυτόχρονα, οι συνομωσιολόγοι είναι διατεθειμένοι να αποδεχτούν άκριτα και να αναδημοσιεύσουν οτιδήποτε γράφει ένας τοπικός blogger χωρίς κανένα υπόβαθρο σχετικά με το θέμα. Ως αποτέλεσμα, η ψευδοεπιστημονική παραπληροφόρηση να είναι ευρεία.
Να σημειωθεί εδώ ότι έχουμε ακόμα μια πρωτιά στην Ευρώπη! Είμαστε ο λαός που πιστεύει περισσότερο στη συνωμοσιολογία. Γιατί; Η πίστη σε μεταφυσικές θεωρίες, θεωρίες συνωμοσίας και ψευδείς ειδήσεις οφείλεται εν μέρει στην έλλειψη επιστημονικού εγγραμματισμού και την αδυναμία κριτικής σκέψης.
Οι δεξιότητες κριτικής σκέψης μας βοηθούν να αξιολογούμε τις πηγές μας, να σκεφτόμαστε καθαρά και ορθολογικά, να κατανοούμε τους δεσμούς μεταξύ των ιδεών και να επιλύουμε προβλήματα με συστηματικό τρόπο. Καταθέτω και πάλι την άποψή μου ότι η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης πρέπει να γίνει ένας από τους κορυφαίους μαθησιακούς στόχους σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης.
Είναι καιρός να επανεξετάσουμε μία-μία τις πεποιθήσεις μας, να αναγνωρίσουμε και να αποδεχτούμε τις ελλείψεις μας και να αρχίσουμε να εργαζόμαστε για να βελτιώσουμε τη χώρα και τους εαυτούς μας. Το να θάβουμε το κεφάλι μας στην άμμο, ή να επαναπαυόμαστε στις αρχαίες δάφνες μας δεν πρόκειται να βοηθήσει. Παρεμπιπτόντως, οι στρουθοκάμηλοι δεν χώνουν το κεφάλι τους στην άμμο. Πρόκειται για έναν ακόμα δημοφιλή μύθο.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Δρ Άγγελου Ροδαφηνού “Λογική και Παραλογική”
