Γιατί ο «Νόμος της Επιτυχίας» είναι το κορυφαίο βιβλίο προσωπικής ανάπτυξης;
Είναι απορίας άξιο πώς ένα βιβλίο που γράφτηκε πριν από σχεδόν εκατό χρόνια, παραμένει τόσο επίκαιρο, ευπώλητο και εξίσου «δυνατό», όσο ήταν την εποχή που γράφτηκε.
Θα μου πείτε, εδώ υπάρχουν βιβλία πολύ παλιότερα που γράφτηκαν πριν από αιώνες και τα οποία εξακολουθούν να είναι ευπώλητα, επίκαιρα και «δυνατά». Δεκάδες είναι τα σχετικά παραδείγματα.
Όμως εδώ δεν μιλάμε για ένα σταθμό στη λογοτεχνία, ούτε για ένα εγχειρίδιο μεταφυσικής, ούτε για μια πραγματεία φιλοσοφίας, ούτε για οτιδήποτε σχετικό. Μιλάμε για το «Νόμο της Επιτυχίας», ένα «βιβλίο προσωπικής ανάπτυξης».
Πώς είναι δυνατόν λοιπόν ένα απλό, «βιβλίο προσωπικής ανάπτυξης» να παραμένει ευπώλητο, επίκαιρο και δυνατό μετά από έναν σχεδόν αιώνα;
Αν προσέξατε, έβαλα τη φράση «βιβλίο προσωπικής ανάπτυξης» σε εισαγωγικά; Γιατί άραγε; Μήπως δεν πρόκειται για ένα βιβλίο που δίνει συμβουλές για το πώς να ακολουθήσει κανείς το δρόμο προς την επιτυχία;
Ασφαλώς και είναι έτσι. Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Ή δεν είναι αποκλειστικά αυτό. Η απάντηση λοιπόν στην ερώτηση είναι απλή, αλλά και περίπλοκη ταυτόχρονα.
Καταρχάς είναι το πρώτο ολοκληρωμένο βιβλίο του είδους του, τουλάχιστον μέχρι τώρα. Το ότι εκατοντάδες συγγραφείς ακολούθησαν τα ίχνη του Ναπολέοντα Χιλ, λέει πολλά. Όλα αυτά τα χιλιάδες βιβλία προσωπικής ανάπτυξης που κυκλοφόρησαν τα τελευταία εκατό χρόνια, δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να αναπαράγουν τις Αρχές που κατάστρωσε ο Χιλ, αλλά με άλλο «περιτύλιγμα». Παλιό κρασί σε νέες φιάλες, όπως λέει και η ρήση.
Ξέρετε, η αυθεντικότητα ενός έργου συνήθως δεν χρειάζεται να αποδειχτεί σε τρίτους. Ο συγγραφέας δεν χρειάζεται να κομίσει «τεκμήρια» για να αποδείξει ότι έκανε αυθεντική δουλειά. Το αυθεντικό έργο είναι επηρεαστικό. Ανοίγει δρόμους. Ασκεί επιρροή. Προκαλεί κύματα μιμητισμού –κι όχι ότι ο μιμητισμός είναι κακό πράγμα. Το αντίθετο. Όταν η μίμηση είναι δημιουργική, ο «μιμητής» προσθέτει κι αυτός με τη σειρά του ένα λιθαράκι στο αρχικό οικοδόμημα. Μόνο στους κατώτερους οργανισμούς υπάρχει παρθενογένεση. Ιδίως σε ό,τι αφορά τις εκφάνσεις του ανθρώπινου πνευματικού πολιτισμού, μπορεί κάποιος να φτάσει ψηλά και να δει μακρύτερα, μόνον επειδή πάτησε σε ώμους γιγάντων, για να θυμηθούμε και την παλιά ρήση του Νεύτωνα.
Ο «Νόμος της Επιτυχίας» όμως διαθέτει και ένα άλλο ατού. Συνδυάζει την αυθεντικότητα με την απλότητα. Προσοχή, όχι την απλοϊκότητα! Οι εκατοντάδες σελίδες στις οποίες αναλύονται οι Αρχές της Επιτυχίας είναι γραμμένες με απλό, κατανοητό τρόπο, προσιτό σε όλους. Πρέπει να είναι κανείς πραγματικά ταλαντούχος και να διαθέτει ειδική ικανότητα και εμπειρία για να εκφράσει με απλό τρόπο, βαθιά και πολυσύνθετα νοήματα. Και ο Ναπολέων Χιλ, αυτό ακριβώς κάνει! Ο επιπόλαιος αναγνώστης, ίσως ενοχληθεί από τις συνεχείς επαναλήψεις, αλλά κάτι τέτοιο είναι αναπόφευκτο, επειδή ο «Νόμος της Επιτυχίας» δεν είναι λογοτέχνημα, αλλά εγχειρίδιο, βιβλίο μάθησης. Και ως τέτοιο οφείλει να χρησιμοποιεί την επανάληψη –η οποία είναι η μήτηρ της μαθήσεως. Και ο Χιλ το χρησιμοποιεί με αριστοτεχνικό τρόπο, σταματώντας πολύ προτού η επανάληψη γίνει η… μήτηρ της βαρεμάρας!
Πώς το καταφέρνει αυτό; Είναι δύσκολο να εξηγηθεί σε ένα μικρό άρθρο. Συνδυάζει ένα πραγματικά «διεγερτικό» τρόπο γραφής με παραδείγματα από την καθημερινότητα, καθώς επίσης και με επιστημονικά στοιχεία. Αυτός ειδικά ο τρόπος γραφής δημιουργεί τις συνθήκες για τον Ενθουσιασμό, μια από τις Αρχές της Επιτυχίας.
Αποτελεί μπαταρία ενέργειας που φορτίζει τον αναγνώστη και τον κάνει να «δει» παραπέρα, όσο χρειάζεται για να ξεκινήσει να κάνει πράξη τα όσα ο Χιλ αναλύει και υποδεικνύει στο «Νόμο της Επιτυχίας».
Έχω μεταφράσει δεκάδες βιβλία εδώ και πολλά χρόνια. Αν η προσωπική μου μαρτυρία παίζει κάποιο ρόλο, οφείλω να πω ότι σε πολλά σημεία του βιβλίου, αυτός ο ενθουσιασμός είναι μεταδοτικός περισσότερο κι από μια δασική πυρκαγιά το κατακαλόκαιρο με ανέμους 8 Μποφόρ. Μεταφράζοντας ένα βιβλίο, βλέπει κανείς πολύ περισσότερα και με πολύ διαφορετικό μάτι απ’ ό,τι ένας απλός αναγνώστης, όσο προσεκτικός και να είναι ο τελευταίος. Ο μεταφραστής βλέπει το «σκελετό» κάτω από τη «σάρκα» των φράσεων. Βλέπει τα κρυφά νοήματα, πιάνει την μυστική πεμπτουσία του βιβλίου.
Ένα πανίσχυρο μείγμα.
Ένας άλλος λόγος που ο «Νόμος της Επιτυχίας» είναι αυτό που είναι μετά από εκατό χρόνια, είναι ότι ο Χιλ συνέθεσε, δεν επινόησε. Συνέλεξε με κόπο αποστάγματα σοφίας και τα ανακάτεψε φτιάχνοντας ένα πανίσχυρο μείγμα. Κι όπως στη χημεία, το προϊόν μιας χημικής ένωσης έχει εντελώς διαφορετικές ιδιότητες από τα συστατικά της, έτσι και η σύνθεση του Χιλ παρήγαγε ένα νέο «προϊόν».
Και το προϊόν του Χιλ προήλθε πραγματικά από δεκάδες χώρους και τομείς. Από την επαγγελματική εμπειρία του. Από το χώρο του εμπορίου και των επιχειρήσεων. Από το χώρο της πολιτικής και της κοινωνιολογίας. Από ιστορίες που του διηγήθηκαν, ή που άκουσε. Από τις μυριάδες εξαντλητικές συνεντεύξεις που πήρε από ένα σωρό επιτυχημένους ανθρώπους ποικίλων χώρων. Από δεδομένα της Φυσικής και της Χημείας. Από δεδομένα της Ψυχολογίας και της Φιλοσοφίας. Από δεδομένα της Ηθικής, της Θρησκείας και της Μεταφυσικής. Με τόσες ετερόκλητες ψηφίδες, το προϊόν μοιάζει με ένα πολύχρωμο και λαβυρινθώδες μωσαϊκό, που ποτέ όμως δεν γίνεται κουραστικό, λόγω της απλότητας της γραφής του Χιλ που αναφέραμε προηγουμένως.
Η απλότητα αυτή, όσο και το πολυδιάστατο του βιβλίου, επιτρέπουν ακόμα και στον απλό αναγνώστη που δεν έχει ιδιαίτερες γνώσεις, ή εμπειρίες, να ταυτιστεί, να μάθει, να ενθουσιαστεί, να εμπνευστεί και να εφαρμόσει. Κι εδώ βέβαια είναι ένα χαρακτηριστικό κρίσιμο σημείο που ξεχωρίζει την ήρα από το σιτάρι, τα πρόβατα από τα ερίφια. Πολλοί αγοράζουν μεθόδους εκμάθησης μιας ξένης γλώσσας άνευ διδασκάλου, αλλά ελάχιστοι τις χρησιμοποιούν. Το ίδιο συμβαίνει και με το «Νόμο της Επιτυχίας». Πολλοί θα τον αγοράσουν, όλοι σχεδόν θα τον διαβάσουν, αλλά πολύ λίγοι θα εφαρμόσουν μέχρι κεραίας όλα όσα λέει, διδάσκει, ισχυρίζεται και υπόσχεται. Αυτό όμως είναι κάτι φυσιολογικό που δεν μειώνει στο ελάχιστο την κορυφαία αξία του «Νόμου της Επιτυχίας». Απλώς επιβεβαιώνει τον πανάρχαιο κανόνα που μπορεί να εκφραστεί με την παροιμία «Βαριά η καλογερική»!
Ένας ακόμα λόγος της διαχρονικής επιτυχίας του βιβλίου είναι ότι οι Αρχές που αναλύει ο Χιλ μπορούν να γίνουν αντικείμενο σκέψης και ερμηνείας. Ο καθένας μπορεί να τις εφαρμόσει με το δικό του τρόπο, στο δικό του χώρο δραστηριότητας, ενασχόλησης, ή ενδιαφέροντος. Επάγγελμα, εμπόριο, βιομηχανία, πολιτική, σχέσεις, χόμπι, παντού. Ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός. Έχει διαφορετική κλίση, διαφορετικό ταλέντο, διαφορετικές ικανότητες, διαφορετικές αδυναμίες. Κάποιος που ξεχειλίζει από αυτοπεποίθηση, δεν έχει ανάγκη να αναπτύξει αυτή την Αρχή. Ίσως όμως χωλαίνει σε ό,τι αφορά τον Βασικό Κύριο Σκοπό του. Και πάει λέγοντας. Ο Χιλ μάλιστα παραθέτει και ειδικούς πίνακες βαθμολογίας με την οποία ο καθένας μπορεί να τσεκάρει το επίπεδό του και, αναλόγως, να δώσει μεγαλύτερη προσοχή στην ανάπτυξη αξιών στις οποίες υστερεί.
Και τέλος, ένας θεμελιώδης λόγος της διαχρονικότητας του «Νόμου της Επιτυχίας» είναι ότι η επιτυχία δεν ορίζεται αποκλειστικά ως οικονομική. Φυσικά, σχεδόν ουδείς απεχθάνεται το χρήμα! Φυσικά το χρήμα είναι –ευτυχώς ή δυστυχώς- ένα πολύ βασικό μέσο πραγματοποίησης πολλών επιθυμιών μας. Συνεπώς, κακά τα ψέματα, η οικονομική επιτυχία είναι ουσιαστικής σημασίας. Όμως υπάρχουν και άλλα, πολλά άλλα πιο πέρα. Το χρήμα δεν φέρνει την ευτυχία, όπως λένε, παρότι μπορεί να φέρει μια καλή προσομοίωσή της. Όμως η πραγματική ολοκλήρωση, η ουσιαστική πραγμάτωση του ανθρώπου δεν επιτυγχάνεται μόνο με την οικονομική επιτυχία, παρότι πολλοί πλανώνται πιστεύοντας ακριβώς αυτό. Ακολουθώντας τις Αρχές του «Νόμου της Επιτυχίας», ο μαθητής θα συνειδητοποιήσει ότι το χρήμα και η οικονομική ευμάρεια είναι απλώς ένας μοχλός, ένας σταθμός, ο οποίος –από ένα σημείο και μετά- μπορεί να μην παίζει κανένα απολύτως ρόλο.
Αυτό όμως θα το συνειδητοποιήσει όποιος θέλει να τραβήξει το δρόμο ως το τέλος. Είπαμε όμως σχετικά με την ήρα και σιτάρι, τα πρόβατα και τα ερίφια. Κι όπως έλεγαν, κάπως σκληρά, αλλά ορθά, οι πρωτοπόροι της Αμερικής που κατάφερναν να φτάσουν στη Δύση:
«Οι δειλοί δεν ξεκίνησαν ποτέ κι οι αδύναμοι πέθαναν στο δρόμο»
Μήπως, λοιπόν, ήρθε η ώρα να πάρεις και εσύ αυτό το πολύτιμο εργαλείο στα χέρια σου;